Wyrok Sądu Najwyższego w sprawie kredytów z elementem walutowym CHF wskazuje, że wadliwy system indeksacji może być podstawą do unieważnienia umów. SN jednocześnie uznaje, że instytucje finansowe, które mają w swoim portfolio kredyty we frankach szwajcarskich, mogą rościć sobie prawo do odszkodowania za korzystanie z kapitału przy nieważnej umowie.
Wnioski dotyczące orzeczenia Sądu Najwyższego oparte są na uzasadnieniu do wyroku z 11 grudnia 2019 roku (V CSK 382/18).
Aktualne stanowisko SN w sprawie kredytów z elementem walutowym CHF zmieniło się w stosunku do pierwotnej wersji. Dotychczas Sąd Najwyższy uznawał, że wystarczy usunąć niedozwolone klauzule indeksacyjne, pozostawiając umowy na mocy. W takim rozumieniu kredyt byłby „odfrankowiony”, czyli stałby się kredytem w PLN, oprocentowanym zgodnie z LIBOR-em. Stanowisko to było oparte na wydanym jesienią 2019 roku orzeczeniu TSUE Kasler C-26/13. Według najnowszego orzeczenia Sądu Najwyższego, umowa takiego kredytu powinna zostać unieważniona. Przemawia za tym fakt, że warunki wpływające na mechanizm indeksacji są głównym narzędziem do określenia świadczenia kredytobiorcy. Umowa takiego kredytu mogłaby nadal pozostać w mocy, o ile konsument sam zaakceptuje nieuczciwe postanowienie i udzieli „świadomej, wyraźnej i wolnej zgody” do dalszego spłacania należności.
Wydany przez Sąd Najwyższy wyrok odnosi się także do możliwości składania roszczeń przez banki, które udzieliły kredytów indeksowanych we franku szwajcarskim. Zapis informuje, że instytucje te mogą ubiegać się o odszkodowanie za korzystanie z kapitału przy unieważnionej umowie kredytowej.
Mimo że Rzecznik Finansowy i Rzecznik Praw Obywatelskich są negatywnie ustosunkowani do możliwości wypłaty wynagrodzenia bankom, Sąd Najwyższy jej nie wyklucza. Uzasadnienie do wyroku informuje, że w wielu przypadkach kwota odszkodowania będzie niższa niż wartość świadczenia wypłacanego z tytułu niedozwolonej klauzuli. Ponadto, roszczenie ma też zmniejszyć ryzyko upadku banku spowodowanego likwidacją zabezpieczeń akcesoryjnych (szczególnie hipoteki).